Πηγές ιστορίας

Ει σαγωγή - Μεθοδολογ ία

Παπαζέτης Κωνσταντί νος

οφείλει να είναι πολύ συνοπτικός, προκειμένου να έχει το πλεονέκτημα του χρό-

νου με το μέρος του.

Βήμα

Σύνθεση των δεδομένων των δύο στηλών με χρήση μεταβατικών

φράσεων

. Το κείμενο του σχολικού βιβλίου γράφεται κατά δυνατόν

αυτολεξεί ή με πλήρη απόδοση νοήματος. Παράλληλα είναι δυνατή

η αξιοποίηση αυτούσιου του κειμένου της πηγής με χρήση

παρένθε-

σης

και

εισαγωγικών

Η εθνική αφύπνιση των Τούρκων, που είχε ξεκινήσει από τα τέλη του 19ου αιώ-

να, ενισχύθηκε μετά την εδαφική συρρίκνωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο τουρ-

κικός εθνικισμός συνέβαλε στην εχθρική αντιμετώπιση των μειονοτήτων που ζούσαν

στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Στο στόχαστρο βρέθηκαν κυρίως οι Έλληνες και οι

Αρμένιοι, καθώς είχαν συγκεντρώσει στα χέρια τους το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου

και της βιομηχανίας της χώρας.

Στο κείμενο της δευτερογενούς πηγής που

εί ναι χωρίο της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους, σημειώνεται ότι η

αλλαγή της πολι τικής κατάστασης στην Τουρκία με την άνοδο του

νεοτουρκικού κομι τάτου στην εξουσία τον Ιούνιο του 1913 όξυνε την

ανθελληνική ατμόσφαιρα.

Η εκκρεμότητα επίσης στο ζήτημα της κατακύρωσης

των νησιών του ανατολικού Αιγαίου στην Ελλάδα επιδείνωσε τις σχέσεις Ελλάδας-

Τουρκίας.

Αναλυτικότερα, η πηγή επισημαί νει ότι αυτή η εκκρεμότητα ,

που παρέμενε άλυτη μετά τους Βαλκανικούς πολέμους , δεν δι ευθετή-

θηκε με τη συνθήκη των Αθηνών (1913) δυσχεραί νοντας ακόμη περι σ-

σότερο την κατάσταση. Χαρακτηριστική ήταν και η στάση του Τούρ-

κου αντιπροσώπου στι ς διαπραγματεύσει ς · μπροστά στην ανυποχώρ η-

τη στάση της Ελλάδας διατύπωσε εκβιαστικές απει λές σε βάρος της

ελληνικής μειονότητας στην Τουρκία.

Τους πρώτους μήνες του 1914 έγιναν αθρόες μεταναστεύσεις Μουσουλμάνων

της Σερβίας, της Βουλγαρίας και της Ελλάδας προς τη Μικρά Ασία, οι οποίες υποκινή-

θηκαν σε γενικές γραμμές από την τουρκική κυβέρνηση. Αυτό έδωσε το πρόσχημα στην

τουρκική κυβέρνηση, σε συνδυασμό με την επικείμενη είσοδο της Τουρκίας στον Α΄

Παγκόσμιο πόλεμο, να εκδιώξει τους Έλληνες.

Το ιστορικό παράθεμα δεν συ-

σχετί ζει τη μετανάστευση των μουσουλμάνων από τι ς βαλκανικές χώ-

ρες με την εκδίωξη των Ελλήνων· αναφέρει , όμως, ότι αυτοί οι μου-

σουλμάνοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν «στη θέση των Ελλήνων που

ξερι ζώθηκαν» κατά τη διάρκεια του πρώτου διωγμού .

[Μπορεί κανείς να

εικάσει ότι οι τουρκικές αρχές επιχειρούσαν με την εγκατάσταση των μουσουλμάνων σε

περιοχές που κατοικούσαν Έλληνες να αποκλείσουν οποιαδήποτε πιθανότητα επιστροφής

των εκδιωχθέντων Ελλήνων.]

Πρώτα θύματα υπήρξαν οι Έλληνες της Ανατολικής Θράκης, οι οποίοι εκδιώ-

χθηκαν από τις εστίες τους στις αρχές του 1914.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η πηγή

διαφοροποι εί ται σε σχέση με τη χρονική περίοδο κατά την οποία άρχ ι -

σαν οι διωγμοί στην Ανατολική Θράκη · η πληροφορία που παρέχει

εί ναι ότι η εκδίωξη των Ελλήνων άρχισε εκεί στα τέλη του 1913.

Το

Μάιο οι διωγμοί επεκτάθηκαν και στη Δυτική Μικρά Ασία, με το πρόσχημα της εκκέ-

νωσης της περιοχής απέναντι από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, για στρατιωτικούς

λόγους.

Ανάλογες εί ναι και οι πληροφορί ες που καταγράφονται στο ιστ ο-