Πηγές ιστορίας

ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ (Προσανατολισμός ανθρωπιστικών σπουδών)

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΕΣ ΠΗΓΕΣ

[Μέθοδος σύνθεσης]

Λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες του ιστορικού

παραθέματος, να παρουσιάσετε τα αίτια και τις συνθήκες του πρώτου διωγμού

(1914) που υπέστησαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης.

Η ατμόσφαιρα (στην Τουρκία) άρχισε να γίνεται έντονα ανθελληνική το 1913,

μετά την πτώση της «

Φιλελεύθερης Ενώσεως

» και την ανατροπή της κυβερνήσεως του

Κιαμήλ πασά που διαδέχτηκε η δικτατορία του νεοτουρκικού κομιτάτου (Ιούνιος 1913).

Το εκκρεμές θέμα της κατακυρώσεως των νησιών του ανατολικού Αιγαίου στην Ελλά-

δα, μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, επιδείνωσε τις σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας. Η

συνθήκη των Αθηνών το Νοέμβριο του 1913 δεν επέλυσε τη σχετική διαφορά. Αναφέ-

ρεται μάλιστα ότι ο Τούρκος αντιπρόσωπος, διαπιστώνοντας πως η Ελλάδα ήταν ανυπο-

χώρητη στο θέμα των νησιών, διατύπωσε την πρώτη επίσημη απειλή εναντίον της ελλη-

νικής μειονότητας. Οι διωγμοί άρχισαν στα τέλη του 1913 με τη βίαιη εκδίωξη των

Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης. Το Μάιο του 1914 υπό την καθοδήγηση των Γερμα-

νών επεκτάθηκαν οι διωγμοί και στη δυτική Μικρά Ασία. Στη θέση των Ελλήνων που

ξεριζώθηκαν, εγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι πρόσφυγες από εδάφη που έχασε η Τουρ-

κία στους Βαλκανικούς πολέμους. Για την εκκένωση της περιοχής, που βρίσκεται απέ-

ναντι από τα επίμαχα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου, από τον ελληνικό πληθυ-

σμό προβλήθηκαν λόγοι στρατιωτικής άμυνας. Βέβαια το ελληνικό κράτος ήταν ακόμη

ουδέτερο και ο βασιλιάς του θεωρούνταν γερμανόφιλος. Ο ελληνικός όμως πληθυσμός

της Μικράς Ασίας ήταν ύποπτος στις τουρκικές αρχές [...]

Φαίνεται πως για τη διεξαγωγή της επιχειρήσεως εκτοπισμού του ελληνικού

πληθυσμού χρησιμοποιήθηκαν γερμανικές μέθοδοι […] Είναι μάλιστα ενδεικτικό πως το

Μάιο του 1914 στρατιωτική αποστολή με επικεφαλής τον Λίμαν φον Σάντερς επιθεώ-

ρησε την περιοχή που θα έπρεπε να εκκενωθεί μέσα σε σαράντα μέρες.Η εκκένωση

μεθοδεύτηκε παντού ομοιότροπα. Προηγήθηκε ενορχηστρωμένη ανθελληνική εκστρα-

τεία του τουρκικού τύπου και εντάθηκαν οι καταπιέσεις για να εξαναγκασθεί το ελληνι-

κό στοιχείο σε εκούσια μετανάστευση. Παράλληλα εξοπλίστηκε ο τουρκικός πληθυ-

σμός, απαγορεύτηκε η οπλοφορία στους Έλληνες και οργανώθηκε αυτοσχέδια χωροφυ-

λακή για να αναλάβει το έργο της εκκενώσεως.

Περίπου 130.000 Έλληνες ξεριζώθηκαν τότε από την περιοχή της Ερυθραίας

(Τσεσμές, Καραμπουρνού, Αγία Παρασκευή κ.α.) καθώς και από το Αδραμύττιο, το

Δεκελί, την Πέργαμο και τη Φώκαια. Όσοι δεν μπόρεσαν να διασωθούν στην Ελλάδα,

που δέχτηκε το πρώτο κύμα προσφύγων, μεταφέρθηκαν στο εσωτερικό της Μικράς

Ασίας. Ιδιαίτερα τραγική ήταν η περίπτωση της Φώκαιας, όπου η επιχείρηση της εκκε-

νώσεως, σύμφωνα και με τις μαρτυρίες μελών της γαλλικής αρχαιολογικής αποστολής,

συνοδεύτηκε από αθρόες σφαγές.

[Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ, σελ. 99-

100].

Συλλογιστική πορεία



Κατά πρώτον εντοπίζουμε το σχετικό χωρίο του σχολικού βιβλίου που απαιτεί-

ται στην απάντησή μας.