Πηγές ιστορίας

κεφάλαιο. Διαμόρφωση και λειτουργία των πολιτικών κομμάτων

Παπαζέτης Κωνσταντί νος

294

όνομα από τούτη τη γη τους παλιούς νοικοκυραίους της;

Πετρίδης Β. Π., Σύγχρονη

Ελληνική Πολιτική Ιστορία, εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 2000, τομ. Α΄ σελ. 42-44.

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που

δίδεται να παρουσιάσετε τον ανταγωνισμό για την εξουσία, όπως εκδηλώθηκε στο

πλαίσιο της Α΄ και Β΄ Εθνοσυνέλευσης, στο διάστημα 1821-1825 .

Στις 20 Δεκεμβρίου 1821 συνήλθε στο χωριό Πιάδα, κοντά στην Αρχαία Επί-

δαυρο, η Α΄ Εθνική Συνέλευσις, που αποτελούνταν από 60 «παραστάτες» από τις απε-

λευθερωμένες περιοχές της χώρας. […] Τα μέλη της Εθνοσυνέλευσης δεν είχαν εκλεγεί

κατά τον ίδιο τρόπο, αφού δεν υπήρχε κοινός εκλογικός νόμος. Χαρακτηριστική ήταν η

υπερεκπροσώπηση των προεστών και ο πλήρης σχεδός αποκλεισμός των στρατιωτικών,

που οφειλόταν στην πολιτική εξουδετέρωση του Δημ. Υψηλάντη, ο οποίος ήταν ο εκλε-

κτός τους. Έτσι, εκτός από τον Υψηλάντη απουσίαζαν από την Επίδαυρο ο Κολοκοτρώ-

νης και ο Ανδρούτσος. […] Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης εξελέγη ο 30χρονος τότε

Αλ. Μαυροκορδάτος, ο οποίος […] επωμίσθηκε το κύριο βάρος της σύνταξης σχεδίου

Συντάγματος. […] Οι περισσότερες διατάξεις αφορούσαν την οργάνωση των εξουσιών.

Καθιέρωναν το αντιπροσωπευτικό σύστημα και τη διάκριση των εξουσιών, κατ’ απομί-

μηση του μετριοπαθούς γαλλικού Συντάγματος του 1795. Πιο συγκεκριμένα τη διοίκηση

αποτελούσαν δύο σώματα, το

Βουλευτικό

και το

Εκτελεστικό

τα οποία […] ισοσταθμίζο-

νταν, αφού η «αμοιβαία συνδρομή» τους ήταν αναγκαία «εις την κατασκευήν νόμων».

[…] Το

δικαστικό

, τέλος, «

ανεξάρτητον από τας άλλας δύο αρχάς

» αποτελούνταν από έ-

ντεκα μέλη. […]

Σε τεταμένη ατμόσφαιρα, παρουσία ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων, η Β΄ Ε-

θνοσυνέλευση συνήλθε στο Άστρος της Κυνουρίας στις 29 Μαρτίου 1823. […] Τις ερ-

γασίες της Εθνοσυνέλευσης του Άστρους σημάδεψε μια διαφορετική διαμάχη, η σύ-

γκρουση «προεστών» και «στρατιωτικών». Αν και οι πρώτοι είχαν με το μέρος τους τα

2/3 περίπου των πληρεξουσίων, οι δεύτεροι είχαν την υποστήριξη του στρατού που είχε

περικυκλώσει τη μικρή πελοποννησιακή πόλη. Έτσι, ενώ αρχικά με την κατάργηση της

θέσης του αρχιστρατήγου, που κατείχε ο Κολοκοτρώνης, φάνηκε ότι οι προεστοί θα ε-

πέβαλλαν τις απόψεις τους, η τελική έκβαση της αναμέτρησης ήταν λιγότερο σαφής,

αφού οι στρατιωτικοί κατόρθωσαν να καταλάβουν σημαντικές θέσεις. Στο Άστρος, ε-

ξάλλου, εκδηλώθηκε για πρώτη φορά μια τρίτη διαμάχη, η οποία έμελλε να αναβιώσει

πολλές φορές τα χρόνια που ακολούθησαν: η αντιπαράθεση «αυτοχθόνων και ετεροχθό-

νων», δηλαδή αφ’ ενός μεν γηγενών πληρεξουσίων και αφ’ ετέρου παραστατών, που εί-

χαν σπεύσει στην Ελλάδα από το εξωτερικό, μετά την έναρξη της Επανάστασης. Χωρίς

να ταυτίζεται με την προηγούμενη, η αναμέτρηση αυτή έμελλε να επηρεάσει τη σύ-

γκρουση προεστών και στρατιωτικών, η οποία, λίγο αργότερα, επρόκειτο να εξελιχθεί σε

ανοιχτό εμφύλιο πόλεμο. […]

Το Σύνταγμα του Άστρους είχε και αυτό περιπετειώδη εφαρμογή. Το καλοκαίρι

του 1823 εκδηλώθηκε ανοικτή σύγκρουση Βουλευτικού και Εκτελεστικού, το πρώτο

από τα οποία έλεγχε τώρα ο Αλ. Μαυροκορδάτος και οι νησιώτες, ενώ το δεύτερο ο Θ.

Κολοκοτρώνης, οι Πελοποννήσιοι και οι στρατιωτικοί. Στο πλαίσιο αυτής της σύγκρου-

σης, λόγω των συνεχών μετακινήσεων των δύο σωμάτων και των αλλεπάλληλων αντι-

καταστάσεων των μελών τους, το πολίτευμα δεν λειτούργησε. Στις αρχές του 1824 η

εμφύλια σύγκρουση γενικεύτηκε. Στη μία πλευρά συσπειρώθηκαν οι νησιώτες, με επι-

κεφαλής τον Κουντουριώτη, με τους οποίους συμμάχησαν λίγο αργότερα οι Ρουμελιώ-